Abacukura Amabuye y’ Agaciro mu Rwanda Bafite Intego Yo Kugera Kuri Miliyari 2.17 z’Amadolari muri 2029

Abakora mu rwego rw’ubucukuzi bw’amabuye y’agaciro mu Rwanda basabwe gukora ibishoboka byose kugira ngo bazagere ku ntego za gahunda ya kabiri y’Igihugu y’Iterambere (NST2), aho hateganyijwe gukusanya miliyari 2.17 z’amadolari y’Amerika mu mwaka wa 2029.

Ibi byatangajwe mu muhango wo gutangiza ku mugaragaro icyiciro cya karindwi ki icyumweru cy’ubucukuzi bw’amabuye y’agaciro mu Rwanda, cyatangiye ku itariki ya 4 Ukuboza 2024 kikazasoza ku ya 6 Ukuboza 2024.

Muri Iki cyumweru hitezwemo ibikorwa bigamije guteza imbere imyitwarire myiza mu bucukuzi bw’amabuye, hagamijwe iterambere ry’imibereho myiza y’abaturage, mu nsanganyamatsiko igira iti: “Ubucukuzi bw’amabuye mu Iterambere ry’Imiryango.”

Iki cyumweru kandi kigaragaza uruhare rw’u Rwanda mu kwizihiza Umunsi Mpuzamahanga w’Ubucukuzi bw’Amabuye y’Agaciro muri 2024, ari nawo uzaba umwanya w’abafatanyabikorwa mu rwego rw’ubucukuzi bw’amabuye kugira ngo baganire ku buryo bwo kongera umusaruro, gusangira ubunararibonye no guhana amakuru ku mahirwe yo gushora imari mu bucukuzi bw’amabuye.

Ubucukuzi bw’amabuye bufite uruhare rungana na 3% by’ubukungu bw’u Rwanda, kandi bitewe n’amabuye y’agaciro menshi abarizwa mu gihugu, uru rwego rwarushijeho gukurura abashoramari no kongera inyungu, umusaruro w’imbere mu gihugu n’ubucuruzi bw’ibicuruzwa byemewe byakozwe mu gihugu.

Urwego rw’Ubucukuzi bw’amabuye kandi rwatanze miliyari 2 z’amafaranga y’u Rwanda ku turere 8 dufite amabuye y’agaciro,  ibyo byatumye habaho impinduka mw’iterambere ry’ubukungu n’imibereho myiza y’abaturage batuye hafi yaho bacukura ayo mabuye.

Dr. Ngirente Edouard wafunguye iki cumweru kumugaragaro yasabye abakora ubucukuzi ko bagomba kongeramo imbaraga kugirango babone umusaruro mwiza kurushu uwo babonye muruyu mwaka.

Dr Edouard Ngirente Ati,  “Ntitwashobora kugera kuri iyi ntego niba dukomeje gukora nk’uko byari bisanzwe. Tugomba kongera imbaraga mu guhindura uburyo dukoresha ubucukuzi bw’amabuye bwita ku bidukikije no gukoresha uburyo bw’ikoranabuhanga mu gukora ubushakashatsi ku mabuye. Ni ngombwa kandi ko dukomeza guteza imbere ubushobozi bwacu bwo gutunganya amabuye y’agaciro no kongerera agaciro amabuye yacu akomeye,” yabitangaje ubwo yatangizaga ibikorwa by’iki cyumweru.

Bimwe mu bibazo bihangayikishije uru rwego harimo umutekano n’ubuzima, bw’abakora mu birombe, kutagira ubumenyi bwihariye, ubucukuzi butemewe n’amategeko ndetse n’ubukangurambaga buke ku bijyanye n’umutekano n’ubuzima bw’abacukuzi.

Gusa nubwo bimeze gutyo uyu mwaka wasize urwego rw’ubucukuzi bw’amabuye rufite impinduka zishingiye ku kongera ubunyamwuga no kuzamura ubushobozi, harimo itegeko rishya ry’agenga ubucukuzi bw’amabuye ryatowe muri Kamena, byitezwe ko rikazafasha kurwanya ubucukuzi butemewe n’amategeko, n’ibindi.

Leonidas Simpenzwe, umuyobozi mushya w’Ishyirahamwe ry’Abacukuzi b’Amabuye mu Rwanda (RMA), urwego rw’ubucukuzi bw’amabuye rwateye imbere ariko rukeneye gukora byinshi mu gukemura ibi bibazo.

Simenzwe Leonidas Ati. “Tugomba guhindura uburyo ubucukuzi bw’amabuye bukorwamo mu Rwanda. Tugomba kumva neza ibibazo abacukuzi bahura na byo, bigasaba imbaraga no kwitanga kuko abacukuzi ari bo ntwaro y’iterambere ryacu,”

Umuyobozi mukuru wa Rwanda Mines, Petroleum and Gas Board (RMB), Francis Kamanzi, yavuze ko urwego rw’ubucukuzi bw’amabuye rwimakaza ubunyamwuga n’ikoranabuhanga kugira ngo rukomeze guteza imbere ubucuruzi bwo mu gihugu no ku rwego rw’akarere.

Umwanditsi:   Bertrand Munyazikwiye